Roczny limit nadgodzin

Roczny limit nadgodzin jest trzecią wielkością ograniczającą pracę w nadgodzinach. Limit ten dotyczy tylko nadgodzin wynikających za szczególnych potrzeb pracodawcy.

Zgodnie z art.151 Kodeksu Pracy liczba takich nadgodzin w skali roku kalendarzowego nie powinna przekraczać 150 godzin.

Istnieje oczywiście możliwość ustalenia innej wysokości limitu nadgodzin przez pracodawcę w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub zawarcia takiego zapisu w umowie o prace. Jeżeli firma zatrudnia do 19 osób, pracodawca nie jest zobowiązany do wydania regulaminu. W takiej sytuacji przepisy nie precyzują, w jaki sposób poinformować pracownika o limicie nadgodzin.
Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) maksymalna wysokość limitu nadgodzin na rok kalendarzowy to 416 godzin.

Wynik ten był konsekwencją następującego rozumowania: pracownik może razem z nadgodzinami pracować do 48 godzin przeciętnie na tydzień w okresie rozliczeniowym, podczas gdy norma czasu pracy na 1 tydzień wynosi 40 godzin, wiec różnica miedzy tymi wielkościami to 8 godzin nadliczbowych na każdy tydzień.
W roku kalendarzowym są natomiast 52 tygodnie, co pomnożone przez 8 daje 416 godzin.

Przyjmuje się ze okresy takie jak urlop wypoczynkowy nie powinny być brane pod uwagę przy ustalaniu maksymalnego limitu nadgodzin. Przyjmuje się wiec w tym zakresie zasadę, ze mimo rozliczania czasy pracy w sposób przeciętny dla okresu rozliczeniowego nadgodziny niewypracowane za okres urlopu nie mogą już zostać w późniejszym okresie wypracowane.

Zdaniem MRPiPS z 13.11.2008r., ustalenie limitu pracy nadliczbowej w wymiarze 416 godzin w roku kalendarzowym jest nieprawidłowe, gdyż pracodawca przy ustalaniu limitu powinien brać pod uwagę to, że pracownicy mają prawo do urlopu wypoczynkowego, w ciągu którego nie mogą świadczyć pracy w godzinach nadliczbowych.
W opinii ministerstwa granice limitu mogą być ustalone w wysokości 384 godzin w przypadku pracowników, których wymiar urlopu wynosi 20 dni, oraz w wysokości 376 godzin w stosunku do pracowników mających prawo do 26 dni urlopu wypoczynkowego.

Zdaniem PIP możliwość przepracowania 416 nadgodzin w roku kalendarzowym w praktyce wystąpi tylko, gdy pracownik nie będzie korzystał w danym roku z urlopu wypoczynkowego, zwolnień lekarskich oraz nie będzie miał innych usprawiedliwionych nieobecności w pracy. W rzeczywistości łączna liczba nadgodzin do przepracowania w roku będzie odpowiednio ulegała zmniejszeniu, jeśli pracownik będzie korzystał z urlopu wypoczynkowego lub będzie nieobecny w pracy z innych usprawiedliwionych przyczyn. Górnym pułapem dla zatrudnionych ze 100% frekwencja w pracy będzie 416 godzin.

Limit godzin nadliczbowych w roku będzie miał charakter zindywidualizowany, gdyż będzie zależał od tego, ile dni urlopu wykorzysta pracownik w roku.
Do rocznego limitu nadgodzin nie wlicza się jednak godzin ponadwymiarowych niepełnoetatowców. Podobnie praca w dni wolne , takie jak niedziela, święta czy dni wolne z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy, która zostanie w trakcie trwającego okresu rozliczeniowego zrekompensowana udzieleniem innego dnia wolnego od pracy, nie będzie wliczana do rocznego limitu nadgodzin, gdyż w takich przypadkach te godziny nie powstaną. Nadgodziny mogą być bowiem konsekwencją pracy w dniach wolnych od pracy jedynie w przypadku nieoddania w zamian innego dnia wolnego, wtedy dojdzie do przekroczenia 40-godzinnej normy tygodniowej i powstania nadgodzin średniotygodniowych.

Przykład

Pracownik zatrudniony na cały etat w podstawowym systemie czasu pracy w 3-miesięcznym okresie rozliczeniowym pracował w trakcie okresu rozliczeniowego kwiecień-czerwiec 2017r. Dodatkowo po 8 godzin w 2 soboty będące dniami wolnymi oraz w 2 niedziele. Pracodawca przydzielił pracownikowi 3 dni wolne od pracy, a więc niezrekompensowane zostało jeszcze 8 godzin, które na koniec okresu rozliczeniowego staną się nadgodzinami średniotygodniowymi. Takie nadgodziny należy wliczyć do rocznego limitu nadgodzin. Pozostałe 24 godziny pracy w dniach wolnych nie przekroczą 40-godzinnej normy tygodniowej, gdyż na moment jej rozliczania zostały zbilansowane odbiorem dni wolnych od pracy.

Problemy z wliczeniem nadgodzin do limitu rocznego powstają, gdy okres rozliczeniowy jest dłuższy niż 1 miesiąc przypada na przełomie 2 lat kalendarzowych. Wtedy należy pamiętać, że limit roczny dotyczy roku kalendarzowego.
W takim przypadku nadgodziny dobowe wliczamy do limitu za bieżący rok, w którym przypada miesiąc gdzie powstały owe nadgodziny.
Te nadgodziny rozliczane są na bieżąco, natomiast nadgodziny średniotygodniowe – do limitu za rok, w którym skończył się okres rozliczeniowy.