Rozliczanie czasu pracy pracowników niepełnosprawnych 

Pracownicy niepełnosprawni podlegają szczególnym regulacjom z zakresu czasy pracy, co ma na celu ochronę życia i zdrowia tych pracowników.
Pracowników posiadających orzeczenie o niepełnosprawności obowiązują ograniczenia w zakresie organizacji czasu pracy.

Szczegółowe regulacje w tym zakresie zawierają przepisy RehZawU, które określają odrębne normy czasu pracy dla tych osób.

Niepełnosprawność została zdefiniowana ustawowo jako trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, która w szczególności powoduje niezdolność do pracy.
Ustawodawca przewidział 3 stopnie niepełnosprawności:

• Lekki;
• Umiarkowany;
• Znaczny.

W zależności od stopnia niepełnosprawności, pracownika obowiązują inne uprawnienia do wykonywania pracy.

Osobie niepełnosprawnej przysługują uprawnienia pracownicze od dnia, od którego została wliczona do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych, co następuje od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność. Oznacza to, że przed dostarczeniem do kadr pracodawcy orzeczenia, pracownik jest traktowany analogicznie jak ogół zatrudnionych
i nie przysługują mu żadne przywileje w zakresie czasu pracy.

W interesie tych osób jest więc jak najszybsze dostarczenie pracodawcy orzeczenia o niepełnosprawności.
Należy jednak pamiętać, ze zgodnie z wyjaśnieniem Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych decyzja o zgłoszeniu faktu posiadania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności należy wyłącznie do pracownika, a nie zgłaszając tego faktu, nie ponosi on żadnych negatywnych konsekwencji. Jednocześnie jednak nie będzie mógł w późniejszym okresie domagać się przyznania mu wstecznie jakichkolwiek uprawnień, które wynikają z posiadanego stopnia niepełnosprawności.

Przykład

Pracownik uzyskał w 2013r. lekki stopień niepełnosprawności, a w 2015r. umiarkowany, z tym że przyniósł pracodawcy w maju 2015r. obydwa orzeczenia, a wcześniej w ogóle nie poinformował
o posiadanym stopniu niepełnosprawności.

W takim przypadku szczególne uprawnienia wynikające ze statusu pracownika niepełnosprawnego przysługują mu dopiero od maja 2015r., a dokładnie od dnia, kiedy złożył w kadrach orzeczenie. Dopiero od tej daty zostanie zaliczony przez pracodawcę do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych w firmie.

Ważne więc jest, aby osoby odbierające od pracowników orzeczenie o niepełnosprawności zaznaczały na nich dokładną datę, kiedy wpłynęły one do firmy, gdyż od tego dnia taki pracownik może domagać się wszelkich uprawnień, jakie daje status niepełnosprawności. Niestety, jeśli dzieje się to w trakcie miesiąca, powoduje to konieczność uwzględnienia skutków tego działania od bieżącego dnia.

Przykład

Pracownik zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy, pracujący od poniedziałku do piątku, 18.05.2019r., przedłożył w kadrach orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a więc od tego dnia obowiązuje go dobowa norma czasu pracy wynosząca 7 godzin i tygodniowo 35 godzin.
Pracodawca musi to uwzględnić i nie polecać mu już pracy po 8 godzin dziennie.
W praktyce taki pracownik będzie pracował do 15 maja po 8 godzin, natomiast od 18 maja po 7 godzin dziennie.

W przypadku pracowników, którzy wykonują pracę zgodnie z harmonogramem, należy pamiętać, że harmonogramy tworzone są na 1-miesięczne okresy i podawane do wiadomości pracowników
z 7-dniowym wyprzedzeniem.
Zatem dostarczenie orzeczenia o niepełnosprawności w trakcie miesiąca będzie oznaczało konieczność dokonania zmiany harmonogramu w trakcie jego obowiązywania i skrócenia dniówek roboczych do 7 godzin na dobę.
Taka zmiana harmonogramu będzie dopuszczalna, gdyż będzie wynikała z mocy prawa, a jej niedokonanie pociągnęłoby za sobą dwa skutki:

• Popełnienie przez pracodawcę wykroczenia przeciwko prawom pracownika polegającego na planowaniu nadgodzin;
• Konieczność rozliczenia wynagrodzenia za powstałe nadgodziny, za które należałoby uznać pracę powyżej 7 godzin w poszczególnych dniach.

Autor: Sandra Wardecka