Praca w dni wolne z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy

Praca w dniu wolnym od pracy z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy wymaga rekompensaty w postaci udzielenia pracownikowi innego dnia wolnego od pracy, a więc innej niż w przypadku klasycznej pracy nadliczbowej. Pracę w szóstym dniu tygodnia można polecić w razie akcji ratowniczej, usuwania skutków awarii oraz w związku ze szczególnymi potrzebami pracodawcy.

Przewidując w regulaminach pracy zasady rekompensaty pracy w dniach wolnych od pracy, pracodawcy powinni się zatem posługiwać szczegółowymi określeniami odnoszącymi się do ich rodzajów, gdyż praca nie w każdym dniu wolnym będzie oznaczała obowiązek oddania pracownikowi całego dnia wolnego od pracy.

Przykład

Pracownik wykonywał pracę po 4h w 2 dni wolne od pracy: sobotę będącą dniem wolnym z tytułu pracy w 5-dniowym tygodniu pracy oraz środę, która była dla niego dniem wolnym za przepracowaną niedzielę. Zgodnie z przepisami KP cały dzień wolny od pracy powinien otrzymać jedynie za pracę w sobotę, a w zamian z pracę w drugim dniu pracodawca może zapłacić lub oddać czas wolny od pracy na ogólnych zasadach dotyczących rekompensaty nadgodzin.

Praca w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy nie jest co do zasady pracą w godzinach nadliczbowych, gdyż przepisy wymagają od pracodawcy oddania w zamian całego dnia wolnego od pracy, który zrównoważy liczbę dni wolnych od pracy w skali okresu rozliczeniowego.

W praktyce oznacza to przywrócenie zasady przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. Właściwa rekompensata pracy w takim dniu oznacza zatem, że godziny dodatkowej pracy nie są wliczone do rocznego limitu nadgodzin.

Przykład

Pracownik zatrudniony na ½ etatu pracuje od poniedziałku do piątku po 4 godziny dziennie, a soboty są dla niego dniami wolnymi z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy. W maju 2020r., został wezwany do pracy w jedną z sobót również w wymiarze 4 godzin. Mimo, że taka dodatkowa praca nie przekroczy 40-godzinnej normy tygodniowej, pracownik ma roszczenie do pracodawcy o udzielenie całego dnia wolnego od pracy w terminie z nim uzgodnionym.

Obowiązek oddania dnia wolnego za pracę w dni wolne z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy od pracy powstanie zatem również, gdy pracodawca błędnie zaplanował czas pracy pracownikom. W skali okresu rozliczeniowego, planując po mniej niż 40 godzin tygodniowo, aby polecając pracę w szóstym dniu tygodnia, nadal nie przekraczać normy tygodniowej czasu pracy.

Podobnie jak w przypadku pracy w godzinach nadliczbowych nie jest konieczna żadna specjalna forma polecenia pracodawcy. Wykonywania pracy w dniu wolnym z tytułu 5-dniowego tygodnia pracy, a więc możliwe jest wydanie go także ustnie bądź za pośrednictwem służbowej poczty elektronicznej.
Część firm wprowadza jednak obowiązek wydawania poleceń pracy w takim dniu w formie pisemnej, aby udokumentować ją i ułatwić późniejsze rozliczenie tej pracy.
Częstym powodem decyzji pracodawcy co do pisemnej formy takiego polecenia jest również konieczność uzgodnienia z pracownikiem terminu odbioru dnia wolnego.  
W przypadku pracy w dniu wolnym przepisy KP w przeciwieństwie do przepisów o pracy w nadgodzinach przewidują tylko jedną formę rekompensaty dodatkowej pacy, a mianowicie udzielenie innego dnia wolnego od pracy. Dzień ten powinien zostać udzielony do końca okresu rozliczeniowego, i to niezależnie od liczby faktycznie przepracowanych godzin. Kolejnym warunkiem właściwego zrekompensowania pracy w sobotę jest uzgodnienie terminu odbioru dnia wolnego.

 

Autor: Sandra Wardecka