Jakie urlopy przysługują pracownikowi?

 

Urlop, to czas wolny od świadczenia pracy przez pracownika, przewidziany przepisami prawa. Zależnie od rodzaju urlopu, pracownik może dostawać w okresie urlopu wynagrodzenie lub nie. Każdy pracownik zatrudniony w ramach stosunku pracy, tj. na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracownik nie może zrzec się tego prawa.

Rodzaje urlopu:

• wypoczynkowy;
• bezpłatny;
• okolicznościowy;
• macierzyński;
• rodzicielski;
• wychowawczy.

Każda osoba zatrudniona na umowę o pracę, z chwilą podpisania umowy zaczyna podlegać Kodeksowi Pracy, który przyznaje jej prawo do różnego rodzaju urlopów. Różnią się one zasadami przyznawania, wymiarem i warunkami, na jakich mogą być realizowane.

Urlop wypoczynkowy

Jest to czas wolny na regeneracje sił pracownika, który pracownik może wykorzystać tak, jak chce. Aby go otrzymać, pracownik składa wniosek o urlop, który rozpatrywany jest przez wyznaczoną przez pracodawcę osobę. Pracodawca może, lecz nie musi zgodzić się na wybrany termin urlopu, musi jednak umożliwić pracownikowi:

• Wzięcie przynajmniej raz w roku urlopu w formie nieprzerwanej w wymiarze 14 dni kalendarzowych;
• Wykorzystanie urlopu maksymalnie do końca września roku kolejnego.

Urlop wypoczynkowy nie przepada. Niewykorzystane w danym roku dni przechodzą na kolejny rok. Pracownik ma czas na ich wykorzystanie do 30 września kolejnego roku. Za niewykorzystany okres urlopu pracownikowi należy się ekwiwalent.

Urlop wypoczynkowy przysługuje w wymiarze:

• 20 dni rocznie, jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
• 26 dni rocznie, jeśli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Wymiar ten dotyczy pełnego etatu. Przy etacie cząstkowym wymiar urlopu oblicza się proporcjonalnie.

Urlop na żądanie

Jest to szczególny tryb urlopu wypoczynkowego, który umożliwia wzięcie wolnego dnia urlopu wypoczynkowego, bez wcześniejszego zgłaszania wniosku urlopowego. Korzysta się z niego na ogół wtedy, kiedy pracownik nie mógł wcześniej przewidzieć nieobecności (wynikła ona nagle). Urlop na żądanie nie jest osobnym rodzajem urlopu. Każdy dzień urlopu wzięty „na żądanie” pochodzi z puli urlopu wypoczynkowego pracownika.

Kiedy przysługuje? Wtedy, kiedy pracownik pracuje przynajmniej jeden miesiąc (pełny), ma nadal dni urlopu wypoczynkowego możliwe do wykorzystania oraz nie wykorzystał jeszcze wszystkich przysługujących mu dni urlopu na żądanie. Urlop na żądanie należy zgłosić przed rozpoczęciem pracy

Maksymalnie urlop wypoczynkowy w trybie na żądanie można zgłosić 4 dni w roku, przy czym nie ma tu znaczenia ilość pracodawców, u których pracowało się w ciągu tego roku (wymiar urlopu na żądanie z jakiego skorzystał pracownik, jest wpisywana w świadectwo pracy). Z uwagi na to, że nie jest to dodatkowy rodzaj urlopu a jedynie tryb jego zgłaszania, urlop na żądanie nigdy nie przechodzi na kolejny rok ani nie staje się urlopem zaległym 

Urlop bezpłatny

Jest to przerwa w wykonywaniu pracy. Urlop bezpłatny nie wlicza się do stażu pracy oraz nie przysługuje za niego wynagrodzenie.

Urlop ten przysługuje kiedy pracownik złoży pisemny wniosek, do którego pracodawca się przychyli. Pracodawca nie może zmusić pracownika do wzięcia urlopu bezpłatnego, nie musi też się na niego zgadzać. Co do zasady pracodawca nie ingeruje w powody, dla których pracownik chce otrzymać urlop bezpłatny.

Wymiar takiego urlopu jest dowolny i zależy od indywidualnych ustaleń z pracodawcą. Może trwać nawet 1 dzień. Jeśli bezpłatny urlop ma trwać dłużej niż 3 miesiące, obie strony mogą przewidzieć możliwość wcześniejszego odwołania pracownika z urlopu. Takie odwołanie musi nastąpić z ważnych powodów.

Urlopy okolicznościowe

Urlop związany z wyjątkowymi okolicznościami w życiu pracownika takimi jak urodzenie się dziecka, ślub (własny lub dziecka) lub zgon bliskiej osoby.

Wymiary urlopów okolicznościowych:

• Z okazji ślub:
  • Własnego – 2 dni;
  • Dziecka – 1 dzień.
• Z okazji narodzin dziecka: 2 dni;
• Z okazji śmierci i pogrzebu:
  • Dziecka – 2 dni;
  • Męża / żony – 2 dni;
  • Matki, ojca – 2 dni;
  • Macochy, ojczyma – 2 dni;
  • Babci, dziadka, brata, siostry, teścia, teściowej, innej osoby będącej na utrzymaniu lub pod bezpośrednią opieką pracownika – 1 dzień.

Urlop macierzyński i ojcowski

Urlop ten przysługuje, kiedy kobieta zajdzie w ciąże i będzie w niej przynajmniej 22 tygodnie. Po wykorzystaniu przez matkę przynajmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego pozostałą część, może wykorzystać ojciec . Z urlopu macierzyńskiego może też skorzystać inna osoba, która opiekuje się dzieckiem w sytuacji, kiedy matka nie może nad nim sprawować opieki. Urlop macierzyński można rozpocząć przed porodem (maksymalnie 6 tygodni). 

Jest on zależny od tego, czy urodzenie było żywe oraz ile dzieci urodziło się w czasie jednego porodu:

• 8 tygodni przy urodzeniu martwym (po 22 tygodniu ciąży);
• 20 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka podczas jednego porodu;
• 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie;
• 33 tygodnie po urodzeniu trojga dzieci;
• 35 tygodni po urodzeniu czworga dzieci;
• 37 tygodni po urodzeniu pięciorga i więcej dzieci.

Przysługuje ojcu dziecka, które nie ukończyło 24 miesiąca życia. Jest nieprzechodni na matkę, niewykorzystany przepada. Może być podzielony na dwie części każda po 1 tydzień. Udzielany na wniosek pracownika w terminie nie krótszym niż 7 dni przed planowanym urlopem.

Urlop ojcowski przysługuje w wymiarze 2 tygodnie niezależnie od liczby dzieci.

Urlop na poszukiwanie pracy

Przysługuje ona wtedy, kiedy to pracodawca wypowie umowę o pracę pracownikowi z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Nie przysługuje przy porozumieniu stron, wypowiedzeniu ze strony pracownika lub wypowiedzeniu dyscyplinarnym.

Przysługuje ona w wymiarze:

• 2 dni robocze, jeśli okres wypowiedzenia wynosi do 1 miesiąca włącznie;
• 3 dni robocze, jeśli okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące.

Urlop ten nie jest nadawany „automatycznie”. Aby otrzymać ten urlop, należy złożyć wniosek u pracodawcy. Co do zasady powinien być wykorzystany na szukanie pracy. Jeśli pracownik nie złoży wniosku, urlop przepada. Nie można uzyskać za niego ekwiwalentu.

 

 

Jeżeli jesteś zainteresowany rozliczaniem czasu pracy w systemie temu dedykowanym, zapraszamy do kontaktu.

 

 

Autor: Sandra Wardecka