Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe – zasady ustalania normalnego wynagrodzenia

Praca w godzinach nadliczbowych może być rekompensowana przez pracodawców na 2 sposoby:

• Finansowo;
• W naturze.

Rekompensata finansowa, czyli wypłacenie wynagrodzenia za prace powiększonego o stosowne dodatki z tytułu pracy w nadgodzinach, natomiast rekompensata w naturze oznacza udzielenie czasu wolnego od pracy na wniosek pracownika. Z prawnego punktu widzenia obydwie metody rekompensaty pracy nadliczbowej są równoważne, co oznacza w praktyce, że od każdorazowej decyzji pracodawcy zależy, czy będzie wypłacał wynagrodzenie za nadgodziny, czy udzieli za nie dnia wolnego.

Wynagrodzenie za nadgodziny składa się z 2 elementów:

• Normalnego wynagrodzenia;
• Dodatku za godziny nadliczbowe w wysokości 50% lub 100% wynagrodzenia.

Podstawa obliczenia wynagrodzenia i dodatku nie zawsze będzie taka sama, a więc pewnym uproszczeniem jest stwierdzenie, że na nadgodziny przysługuje 150% lub 200% wynagrodzenia. Powyższy pogląd będzie prawdziwy, jeżeli w firmie występuje jedynie wynagrodzenie zasadnicze i nie ma innych stałych elementów wynagrodzenia.

Zgodnie z art. 80 KP – wynagrodzenie przysługuje za prace wykonaną, a więc za pracę w nadgodzinach powinniśmy pracownikowi zapłacić tak jak za każdą godzinę wykonywanej przez niego pracy. Ten podstawowy element wynagrodzenia za nadgodziny nazwano w przepisie art. 151 KP, normalnym wynagrodzeniem.

Pod pojęciem ‘’normalnego wynagrodzenia’’ zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego kryje się wynagrodzenie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie w zwykłych warunkach i terminach wypłat, a więc którego wysokość obejmuje zarówno wynagrodzenie zasadnicze jak i dodatkowe składniki wynagrodzenia. Wynagrodzenie te może również obejmować dodatek funkcyjny czy dodatek za staż pracy, jak również dodatek za pracę szkodliwą dla zdrowia czy inne dodatki.

Aby obliczyć wysokość wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, należy w pierwszym kroku uzyskać wysokość stawki godzinowej normalnego wynagrodzenia. W takim wypadku należy sumę stałych składników pensji podzielić przez wymiar czasu pracy obowiązujący w danym miesiącu. Wynagrodzenie za nadgodziny będzie obliczane, gdy pensja pracownika jest jedno składnikowa i zawiera tylko stawkę godzinową lub miesięczną. Wtedy podstawa obliczenia normalnego wynagrodzenia i dodatku jest jednakowa, gdyż jest to właśnie ta stawka.

Przykład

Dwóch pracowników zatrudnionych w jedno miesięcznym okresie rozliczeniowym wypracowało w czerwcu 2015r., po 40 godzin nadliczbowych, z których połowa przypadała w dzień, a połowa w nocy. Jeden z pracowników wynagradzany jest stawką godzinową 15 zł, a drugi pracownik ma stałą pensję 3 000zł.

Pierwszy pracownik za nadgodziny otrzyma tytułem normalnego wynagrodzenia: 40 godz. x 15zł = 600 zł.

Drugi pracownik ma stawkę godzinową 17,86 zł (3 000 zł ÷ 168 godz., czyli wymiar w czerwcu 2015r), tak więc tytułem normlanego wynagrodzenia za nadgodziny otrzyma: 40 godz. x 17,86 zł = 714,40 zł.

Jeżeli pracownik otrzymuję oprócz pensji podstawowej dodatki wypłacane co miesiąc, powiększają one bowiem podstawę do obliczenia normlanego wynagrodzenia.

Przykład

Pracownik zatrudniony w miesięcznym okresie rozliczeniowym zarabia 2 500zł., pensji zasadniczej oraz posiada maksymalny dodatek stażowy wynoszący 10% pensji zasadniczej i dodatek funkcyjny w kwocie 500zł. W czerwcu 2016r., przepracował 30 godzin nadliczbowych dobowych. Powinien więc w zamian otrzymać normalne wynagrodzenie w wysokości:
2 500zł + 500 zł (dodatek funkcyjny) + 250zł (dodatek stażowy) = 3 250zł ÷ 168godz (wymiar w czerwcu 2016r.) = 19,35zł x 30 godz.= 580,50zł.

Jeżeli pracownik w danym miesiącu pracy otrzymał nagrodę, która wypłacana jest co miesiąc, pracodawca nie powinien brać jej pod uwagę, ustalając wynagrodzenie za nadgodziny.

Autor: Sandra Wardecka