Osoba niepełnosprawna – praca w nadgodzinach 

Podstawowym aktem prawnym, który reguluje zasady zatrudniania osób niepełnosprawnych, jest ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Czytamy w niej, że osoba niepełnosprawna może zostać zaliczona do trzech stopni niepełnosprawności:

• znacznego,
• umiarkowanego,
• lekkiego.

Osoba niepełnosprawna ze znacznym stopniem niepełnosprawności jest niezdolna do podjęcia zatrudnienia lub może pracować w zakładzie pracy chronionej. Jednak ustawa nie wyklucza możliwości podjęcia pracy przez taką osobę w zakładzie pracy na tzw. rynku otwartym.

Podstawową zasadą wynikającą z art. 15 ustawy o rehabilitacji jest to, że czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Pracownik kodeksowy może w jednym tygodniu pracować np. od poniedziałku do soboty, tj. 48 godzin i może odebrać w następnym tygodniu dzień wolny.

W przypadku osoby niepełnosprawnej taki rozkład czasu jest niedopuszczalny, gdyż nie może ona pracować dłużej niż 5 dni w tygodniu po 8 godzin. Dotyczy to jednak tylko osób z lekkim stopniem niepełnosprawności, gdyż norma czasu pracy osób z umiarkowanymi i znacznym stopniem jest obniżona do 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.

Ta ważna informacja musi znaleźć się w warunkach zatrudnienia, którą pracodawca zobowiązany jest wręczyć pracownikowi w ciągu 7 dni od podjęcia zatrudnienia, o ile informacje te nie znajdują się w umowie o pracę. Obniżona norma nie oznacza, że pracownik ze znacznym czy umiarkowanym stopniem niepełnosprawności ma mieć z tego tytułu obniżone wynagrodzenie. Mówi o tym art. 18 ustawy, gdzie czytamy, że stosowanie obniżonych norm czasu pracy nie powoduje obniżenia wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej stawce.

Jak wiadomo, nadgodziny nie są planowane i może się zdarzyć, że z powodu awarii lub szczególnych potrzeb pracodawcy pracownik musi zostać w pracy dłużej. Nie dotyczy to jednak osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Takie osoby absolutnie nie mogą pracować ani w nadgodzinach, ani w porze nocnej. Przepis ten nie dotyczy jednak osób zatrudnionych przy pilnowaniu mienia. Niepełnosprawni zatrudnieni
w pozostałych zakładach pracy mogą pracować w nadgodzinach, o ile sami wystąpią do pracodawcy z taką propozycją. 

Pracownicy z orzeczeniem o niepełnosprawności mogą pracować w nadgodzinach jedynie, gdy są zatrudnieni przy pilnowaniu mienia lub lekarz sprawujący opiekę wyrazi na to zgodę. Podobnie jak w przypadku nadgodzin, również wydłużenie norm dobowych z 7 do 8 godzin i tygodniowych z 35 do 40 godzin jest dopuszczalne w przypadku pracy przy pilnowaniu mienia lub na wniosek pracownika za zgodą lekarza.

W sytuacji, gdy w umowie o pracę z osobą o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności nie będzie zapisów o skróconej normie dobowej i tygodniowej. Będzie to naruszenie przepisów o czasie pracy. W takiej sytuacji pracownikowi, który powinien mieć normę 7 godzin dziennie, za każdą ósmą godzinę dziennie będzie przysługiwało prawo do wynagrodzenia w wysokości 1/7 dziennego wynagrodzenia wynikającego z umowy oraz dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych. Potwierdził to w swoim uzasadnieniu Sąd Najwyższy (III PK 51/05).

Autor: Sandra Wardecka